In Mol en Balen loopt momenteel het project ‘Kempense Ovenschotels’. Door mensen samen te brengen aan de leemoven willen de initiatiefnemers mensen samenbrengen, stil staan bij korte keten voedsel, voedseloverschotten en duurzaam leven in de Kempen.
Mobiele bakoventjes
Organisaties uit Mol en Balen kunnen de mobiele bakoventjes die binnen dit project werden gemaakt ontlenen. Ideaal voor op je buurtfeest of event. Coördinatie van de uitleendienst gebeurt door de Dienst Samenlevingsopbouw.
Bakhuis Molen Ezaart
In 2018 wordt er een nieuw bakhuis gebouwd aan de molen van Ezaart, maar wel met oude materialen en technieken. In dit bakhuis zullen workshops bakken gegeven worden, maar het staat evenzeer open voor buurtfeesten aan de molen.
Lekkers uit de Kempense leemoven
In 2018 lanceerde ‘Kempense Ovenschotels’ een receptenboekje vol lekkere gerechten om klaar te maken in de bakoven. Het boekje werd samengesteld i.s.m. verschillende inwoners van Mol en Balen die recepten testen en inzonden. Het boekje kost 2 euro en kun je aanvragen op de Dienst Samenlevingsopbouw.
Dit project wordt gerealiseerd met LEADER-middelen.
Erfgoedcel k.ERF deelt samen met de Molse kamer voor Heemkunde expertise rond de bakovencultuur in de Kempen, het gebruik van ‘commons’ of gemeenschappelijke goederen, een gebruik dat hier pas in de 19de eeuw uitdoofde, en tradities rond het bakken en bakovens.
Meimaand in Dessel feestelijk ingezet met inwijding Kapel van het Heilig Kruis en gratis fietsbrochure met kapelletjesroute
In de Meimaand is het in de Kempense dorpen de gewoonte om de Mariakapelletjes te poetsen en versieren met bloemen. In Dessel gaan ze dit jaar nog een flinke stap verder. Zo goed als alle Desselse veldkapellen kregen de afgelopen maanden een grondige opknapbeurt. De Heilig Kruiskapel op de Hei, een grotere bedevaartskapel, werd zelfs helemaal gerestaureerd. De gemeente verzamelde met behulp van heemkring De Griffioen verhalen en weetjes over de kapellen. De kapelletjes en bijhorende verhalen kun je ontdekken in een fietsbrochure die voorgesteld wordt op 1 mei tijdens de feestelijke inwijding van de Heilig Kruiskapel.
Dessel heeft bijna 30 kapelletjes die her en der het Desselse landschap sieren. Omdat veel van deze kleine erfgoedrelicten er slecht aan toe waren, besliste de gemeente Dessel om niet een paar maar meteen alle kapelletjes grondig te restaureren. Met de steun van Regionaal landschap Kleine en Grote Nete (RLKGN) kregen de meeste Desselse kapelletjes dit voorjaar een grondige opknapbeurt. Ondertussen hangen ze weer op hun plaats en blinken de Onze-Lieve-Vrouwbeeldjes als nooit te voren, helemaal klaar voor Meimaand Mariamaand!
Volksdevotie leeft!
Terwijl de restauratie van de kapelletjes liep, doken er veel mooie verhalen over de kapellen op. Zo werd het kapelletje in de Beemdenstraat geplaatst door buurtbewoner Jeffrey: “Als ziekenhuispastor kwam ik dagelijks in contact met patiënten die geconfronteerd werden met uitzichtloze situaties. De patiënten en hun familie vroegen me om te bidden en een kaarsje te branden. Omdat je in een ziekenhuis vanwege de brandveiligheid geen kaarsen mag aansteken, richtte ik voor mijn huis een kapelletje op. Het hangt tussen twaalf bomen die voor mij de twaalf apostelen symboliseren. Iedereen die dat wil, mag er een kaarsje branden”.
Ook op de Hei zijn ze bekommerd om hun kapel van het Heilig Kruis, een bedevaartsoord waar al in 1704 sprake van is. Buurtbewoner Jurgen Deckx vertelt: “Onze kapel wordt onderhouden door mensen uit de buurt. Dat is altijd al zo geweest. Vandaag dragen de bewoners van De Hei, een woonhuis voor mensen met een beperking, zorg voor het gebouw en de beelden. Hoewel de kapel van de Hei niet aan Onze-Lieve-Vrouw is toegewijd, kwamen de buurtbewoners tijdens de Meimaand hier vroeger altijd de rozenkrans bidden. Deze traditie doofde de laatste jaren uit, maar ik wil ze nieuw leven inblazen. Ik ben twee jaar geleden opnieuw gestart met het voorbidden van de rozenkrans. Tot mijn verbazing zat de kapel toch regelmatig vol, met mensen uit de buurt maar ook van verder weg. Terwijl de kerken leeglopen, merk ik een groeiende interesse voor kleine religieuze gebaren zoals een kaarsje branden of tot rust komen in of aan een kapel.”
Dat in Dessel de kapelletjes levend erfgoed zijn, bewijst ook het recent opgerichte Mariagrotje in de Boshoek naast de Gracht. Een paar jaar geleden wilde iemand van de Boshoek een Mariabeeldje weggooien. Dat vond een andere buurtbewoner geen goed plan. Het zou zo maar eens ongeluk moeten brengen. Dus zette hij het in een zandberg nabij zijn huis. Niet veel later stonden bij het Mariabeeldje kaarsjes en andere beeldjes. Toen over de zandberg ook nog eens een laag klimop groeide, was een nieuwe idyllische cultusplaats geboren.
Feestelijke inwijding Kapel van het Heilig Kruis en lancering fietsbrochure
De geschiedenis en verhalen van de Desselse kapelletjes werden door de gemeente en heemkring De Griffioen met steun van RLKGN en k.ERF verwerkt in een fietsbrochure. Deze brochure wordt voorgesteld op 1 mei aan de kapel van het Heilig Kruis op de Hei. De kapel werd het afgelopen jaar met zorg gerestaureerd door leerlingen die aan de Sint Jozef Geel de opleiding restauratietechnieken volgen. De kapel wordt ingewijd door pater Nicolaas. Iedereen is welkom om de feestelijke inwijding bij te wonen en de fietsroute in te fietsen.
Praktisch:
- Adres: Kapel van het heilig Kruis, Kruisberg, 2480 Dessel
- Het feest en de inwijding starten om 13 uur.
Programma:
13u | verwelkoming door burgemeester Kris Van Dijck
13u15 | gebed en inwijding door pater Nicolaas en Jurgen Deckx
13u45 | lancering fietsroute door schepen Viviane Willems
14u | feestelijk afsluiten met een drankje - Van 13 tot 15 uur kun je aan de kapel de fietsbrochure met route ophalen. Nadien is de brochure te verkrijgen via de dienst toerisme, Hannekestraat 1, 014 38 99 20.
Driewerf hoera! Feest in drie Kempense musea
In de Kempen zijn we zot van feestjes! Op Erfgoeddag, zondag 22 april, is het in drie van onze Kempense musea groot feest. Doe zelf eens zot, neem je fiets en rij van feest tot feest! Ziehier onze feestroute!
In 2016 nam Erfgoed Balen opnieuw zijn intrek in het volledige gerenoveerde Oude Gemeentehuis. In dit statige gebouw vind je ook het Kruiermuseum, een schatkamer vol voorwerpen uit een Kempens dorp in de jaren stillekes. Dit Kruiermuseum sloot het afgelopen jaar de deuren en kreeg een grondige make-over. Benieuwd naar deze facelift? Kom dan naar het openingsfeest! Iedereen van harte welkom! @Kruiermuseum, oud gemeentehuis, Vaartstraat Balen
Hoera! Het Klompenmuseum blaast dit jaar 30 kaarsjes uit. Op Erfoeddag organiseert het een groot verjaardagsfeest waarop iedereen welkom is. Het museum trakteert ook! Met gratis workshops klompjes schilderen, gratis toegang tot het klompenbelevingspad en muziek. Uiteraard is er ook drank en eten. Ook het nieuwe jaarboek van het Klompenmuseum viert mee feest en staat volledig in het teken van ’30 jaar Klompenmuseum’. Het boek is te koop aan 20 euro. @Klompenmuseum Den Eik, nabij de abdij van Averbode, Veerle
Een paar jaar geleden zag het er niet goed uit voor het Bakkerijmuseum op Ten Aard. Bezieler Willy Goossens overleed plots. De ganse collectie en ook de site van het museum stonden te koop. Gelukkig dook bij wonder een reddende engel op. Leo Struyven kocht het ganse museum en bakkerijspullen op. Op Erfgoeddag opent het museum opnieuw de deuren! Met eten, drinken, een draaiende molen, gratis rondleidingen en verse baksels. Ook op zaterdag 21 april is het feest met een echte, authentieke ‘Molenschieting’, in samenwerking met de schuttersgilden uit de regio. @Bakkerijmuseum, Molen van ’t Veld, Worfthoeven, Ten AardZot van de koers op Erfgoeddag
Iedereen is dol op velo Bristol!
In de Kempen eindigt met Erfgoeddag ook de grote ode aan het befaamde Molse fietsenmerk Bristol. Laatste kans om het wonderlijke verhaal van den Bristol te ontdekken. Onze 3 Bristoltips!
De expo ‘Op velo Bristol’ is op zondag 22 april de allerlaatste keer open. Ontdek de unieke tandem voor 4, de Bristolette en de vele Bristol gagdets uit verschillende privécollecties! @Zaal de Zwaan, oude ROG, Markt Mol
Op Erfgoeddag kun je op de expo Op velo Bristol een echte Bristol fiets winnen. Hoe? We organiseren een grote verkiezing, of zoals ze in de Kempen smalend zeggen ‘een Bollekenskermis’. Welke renner draagt de meest modieuze outfit? Wie heeft den schoonste bloemekee vast? Breng je stem uit op het stembiljet dat je aan de inkom ontvangt, deponeer in de stembus en wie weet maak je kans op een Bristol boek, truitje, affiches of een echte Bristol fiets (met dank aan het Fietsenatelier). We verloten een dames- en een herenfiets! @Zaal de Zwaan, oude ROG, Markt Mol
Niet alleen Mol is en was dol op velo Bristol! Ook in Balen vind je heel wat Bristolsporen, van oude fietsen tot straffe koersverhalen. Op Erfgoeddag toont Erfgoed balen trots hun Bristolcollectie in het Kruiermuseum. Dit Kruiermuseum kreeg recent een grondige make-over en gaat zondag 22 april voor ’t eerst opnieuw open. Twee erfgoedvliegen in één klap dus! @Kruiermuseum, oud gemeentehuis, Vaartstraat BalenExpeditie Erfgoed
Beste erfgoedmedewerker,
k.ERF organiseert samen met Erfgoed Noorderkempen en Kempens Karakter een infomoment voor erfgoedmedewekers in onze regio: Expeditie Erfgoed.
Dit infomoment gaat door in Herentals op 24 februari.
Als erfgoedvereniging, heemkring of archief werk je dagelijks aan projecten voor en achter de schermen. Maar de middelen zijn vaak schaars: tijd, geld en vooral mensen vind je niet bij de vleet. Misschien ben je op zoek naar bruikbare tips hoe je hiermee kan omgaan? We willen jou handvatten aanreiken om creatief en probleemoplossend aan de slag te gaan.
Er komen inspirerende voorbeelden van collega’s uit de erfgoedsector aan bod en je krijgt de kans om vragen te stellen en in dialoog te gaan. Je kan op de dag zelf een keuze maken uit verschillende onderwerpen over publiekswerking, museumpresentatie of behoud en beheer.
PROGRAMMA
9.30 uur Welkom
9.45 uur Bart De Vos (open-monumentenvereniging Eduard Bressinck vzw)
Hoe een (wild) idee van geëngageerde vrijwilligers uitgroeide tot een volwaardige cultuurcampus.
10.20 uur Inspirerende dialoogtafels deel 1
11.30 uur Pauze
11.50 uur Inspirerende dialoogtafels deel 2
12.50 uur Einde, aansluitend lunch (facultatief)
Inschrijven kan tot en met 14 februari via www.erfgoednoorderkempen.be/expeditie
Nodig ook gerust collega’s uit!
Voor meer info kan je terecht bij k.ERF: 014 566 688 of info@erfgoedcelkerf.be
Verschillende sprekers geven toelichting bij diverse projecten.
ALEX LEFEVERE – Rauwse Werkgroep voor Cultuur en Heemkunde – Rauwse Klap – Sociale media
Rauwse Klap, een facebookpagina vol weetjes en straffe verhalen over het schoonste dorp van de Kempen: Mol-Rauw. Wonderlijke plek vol bossen, zandputten, dorpsfeesten, levendige verenigingen en fijne mensen. Ontdek de laatste nieuwtjes op de facebookpagina. Veel oude foto’s komen uit het archief van de Rauwse Werkgroep voor Cultuur en heemkunde en uit het archief van Alex Lefevere.
ELIEN CLIJSTERS – Jeugdhuis Tydeeh – M.art – Erfgoed en jongeren
Jeugdhuis Tydeeh is in 2014 met M.art gestart, een artistiek project in en rond Mol. M.art is een bovenlokaal project waarbij Kempische jongeren tussen 15 en30 jaar de gelegenheid krijgen om hun creatieve kronkels te ontdekken en deze de vrije loop te laten. M.art voorziet in ruimte, tijd, begeleiding, materiaal, exposure en prikkels allerhande om aan de slag te kunnen gaan met de zotste ideeën en kunstzinnige experimenten. De resultaten die na verloop van tijd uit de M.artiesten stromen, zullen te huur/te koop/per veiling worden aangeboden. Alle kunstvormen zijn toegestaan.
KOEN CLAESSENS – Schepen van Erfgoed Retie – Kappellekes Retie – izi.TRAVEL-app
De gemeente Retie biedt met de izi.TRAVEL-app een geleide fietstocht aan langs meer dan 40 kapellen. Met een tocht van 20 en van 25 km heb je voldoende ruimte voor een informatieve stop aan een kapel en een gezellige pauze in een van de Retiese cafeetjes. Met je smartphone en een oortje krijg je de richtingaanwijzingen en laat de gids weten wanneer je een kapel nadert.
RICHARD VERMEULEN & BRAM DIERCKX – Erfgoed Balen en Balen Bevrijd – Fons, ’t is oorlog! – WOI en vredeseducatie
In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, ook in Balen. Hoe beleefden de Balenaren de Eerste Wereldoorlog? Je komt het te weten in de schoolbrochure Fons ’t is oorlog! van Erfgoed Balen en Balen Bevrijd. Een doe-boekje vol opdrachten, foto’s van toen en heel wat stof dat tot nadenken aanzet. Het doe-boekje richt zich tot de 2 de en 3de graad van het basisonderwijs.
Werkgroep archeologie Grobbendonk – Mercurius – Archeologie
Drie vrijwilligers: een archeologe, iemand met de grote kennis rond de archeologische wandelingen en iemand die zorgt voor de vormgeving. Samen maken ze tentoonstellingen, geven ze lezingen en organiseren ze workshops over archeologie in Grobbendonk. Bovendien zetten ze de afgelopen jaren een nauwe samenwerking met de scholen op uit de regio. Benieuwd naar hun tips en tricks?
Lier Vroeger – Sociale media
Lier Vroeger is een facebookpagina die foto’s en tekst haalt uit de erfgoedbank van Kempens Karakter. De website wordt zo extra gepromoot. Lierse foto’s van vroeger worden regelmatig gepost en creëren een online dynamiek. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met het Archief van Lier. De bezoekerscijfers spreken voor zich: het Lierse verleden spreekt duidelijk een groot publiek aan. Foto’s die anders in een archiefdoos of database zitten, krijgen nu een nieuw leven. Hoe pakken de vrijwilligers dit aan? Alle do’s en don’ts op een rijtje.
Lierse werkgroep rond WOI – Gesneuveld, verwoest, gevlucht – Oorlogsverleden
Met dit project heeft deze werkgroep in 2014 een succesvol initiatief genomen om het oorlogsverleden van Lier in de kijker te zetten. Ze realiseerden met een klein budget een grote impact! Wie vluchtte naar het buitenland, waar wonen de gesneuvelden? Affiches op ramen van huizen maken de oorlog zichtbaar in de binnenstad van Lier. Een concept dat makkelijk kan ingezet worden voor eender welk project. Ook het jouwe misschien?
BART VOSTERS – Heemkundekring Als Ice Can – Herinrichting heemmuseum Arendonk Museumpresentatie
Wij zijn bezig met de herinrichting en opbouw van een volledig nieuw heemmuseum in Arendonk. We zijn hierbij van 0 begonnen en hebben geprobeerd om de platgetreden paden van een “klassiek” heemmuseum te verlaten, om zo te komen tot een totaal nieuw concept. Ik ben als voorzitter van de heemkring de trekker van dit project en heb vooral een sturende functie.
HARRY BENSCHOP – Heemkundekring Baarle-Nassau/Hertog – Bels Lijntje 150 jaar – Publieksactiviteiten en evenementen
In het kader van 150 jaar Bels Lijntje, nu al weer ruim 25 jaar een fietspad tussen Turnhout en Tilburg, wordt het spoorverleden weer in herinnering gebracht: met een mobiele tentoonstelling, publicaties en activiteiten maar ook met (kunstzinnige) bouwwerken en routeschildjes langs het hele tracé. Hiervoor is een programma geschreven, waar op de eerste plaats de 7 gemeenten langs het Bels Lijntje mee hebben ingestemd; zij hebben ook de financiële basis voor het project gelegd. Daarnaast is gezocht naar cofinanciering. Voor het project dat zich afspeelt op het snijvlak van erfgoed, toerisme en cultuur, is een vzw opgericht.
HERMAN JANSSEN – Heemkundekring Amalia van Solms – & FRANS VAN GILS – Heemkundige werkgroep Zondereigen – Vredesdagen Dodendraad – Educatie
We willen het verhaal van de Dodendraad (een stuk vergeten oorlogserfgoed van WOI) in onze grensregio door de kinderen van het vijfde en zesde leerjaar actief laten beleven in het kader van vredesopvoeding. Herman Janssen verzamelt en verwerkt alle geschiedkundige informatie. Frans Van Gils organiseert en begeleidt samen met Herman de leerlingen (ruim 200) in de tweejaarlijkse Vredesdagen.